ਇਕਸਾਰ ਸਿਵਲ ਕੋਡ ਦੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਇਕਸਾਰ ਸਿਵਲ ਕੋਡ (Uniform Civil Code – UCC) ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਹੀ ਸਿਵਲ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਧਰਮ, ਜਾਤ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸਮਾਜਿਕ ਪਿਛੌਂਦੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸਭ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। UCC ਦੀ ਵਿਗਿਆਨਕਤਾ ਇਸ ਵਿਚ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਾਖੀ ਜਾਂ ਅਕੇਲਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਵਲ ਦੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ਤੇ ਲਿਆਉਣਾ ਹੈ।
UCC ਨਾਲ, ਸਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨਾਲ, ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਗਾਸ ਵਿਚਲੇ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸ ਕੋਡ ਦੀ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੱਧਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕਾਨੂਨਾਤਮਕ ਸੋੰਦਰਤਾ ਬਣਾ ਸਕੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਰੋਤਸਾਹਨ ਮਿਲੇ। UCC ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਔਰਤਾਂ, ਨੋਜਵਾਨਾਂ, ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਰ ਫਰਕ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸੰਗਤੀਤ ਹੱਕ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਆਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੋਏਗੀ।
ਬਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਦਿਆਂ 2022 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਇਕ ਵੱਡੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਦੂਜੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਲਿਆ. 2000 ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਗਠਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਧਿਰ ਦੀ ਰਾਜ ਵਿਚ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈ ਹੈ.
UCC ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। 1956 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਵੇਰੇ ਵੀ ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ। UCC ਨੂੰ ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ, ਵਿਆਹ ਕਾਰਜ, ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਇਕ ਸਧਾਰਣ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਕਾਨੂੰਨੀ ਧਾਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ।
ਇਸਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਨ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਪਿੳੰਣ ਵਿਚ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਪ੍ਰਗਟੀ ਦੇ ਅਜਿਹਾ ਇਹ ਕੋਡ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੇ ਸਮਜਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। UCC ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਦਾਇਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਨਾਲ, ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਵਿਆਹ, ਪਰਿਵਾਰ, ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਕ ਸਵਾਲਾਂ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਸਾਫ਼ ਗਾਈਡਲਾਈਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, UCC ਦਾ ਲਾਗੂ ਕੇਵਲ ਕਾਨੂੰਨਤਮਾਂ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਹਰ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਬੀਮਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਸੁਧਾਰ ਨੂੰ ਲਿਆਉਦਾ ਹੈ।
ਸਮਾਜ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਵ
ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਇਕਸਾਰ ਸਿਵਲ ਕੋਡ (UCC) ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਿਵਹਾਰਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। UCC ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਮਾਜਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ فروغ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਸਾਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲੱਕਸ਼ ਹਨ, ਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੁੱਲਾਂ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਹੈ।
UCC ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸਮਾਜਿਕ ਸਾਥ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ‘ਚ ਵਧਾਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ, ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਵਗੈਰਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ। ਇਹ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕਸਾਰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੀ ਆਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਚਰਚਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ‘ਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪਹਿਲੂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, UCC ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਕਾਰਗੂੰਤਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵੱਖਰੇ-ਵੱਖਰੇ ਗ੍ਰੁੱਛਾਂ ‘ਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਵੇਗੀ। ਕਿਸੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਵੀਰਤੀ ਅਤੇ ਪੁਰਾਨੀਆਂ ਰਵਾਇਤਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਨੂੰ ਸਮਾਨ ਹੱਕ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲਿੰਗ ਧਾਰਾਵਾਂ, ਨਾਗਰਿਕੀ ਹਕੂਕਾਂ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਇਸ ਨੀਤੀ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਇਸ ਕੋਡ ਦੇ ਅਮਲ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਸਮਾਜਿਕ ਢਾਂਚੇ ਵੀ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਬੰਧਨਤਾਂਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਇਲਾਜਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ‘ਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। UCC ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਸਵੀਕਾਰੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੋਡ ਸਿੱਧੀਆਂ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ, ਕਈ ਉਪਾਅ ਹੇਠਾਂ ਢੋਕੇ ਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ-ਵਿਮਰਸ਼, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਸਿਮਤ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਵਿਧੀਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇਣ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਵੇਗੀ। UCC ਦਾ ਸਫਲਅਮਲ ਕਰਨਾ ਸਿਰਫ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ, ਬਲਕਿ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਰ ਪੱਖ ਨੂੰ ਪੋਸ਼ ਰਹੇਗਾ।